Người bị động kinh sống được bao lâu và dấu hiệu nhận biết bệnh

Bệnh động kinh là một rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến khoảng 45–50 triệu người trên toàn cầu, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và giới tính. Bệnh có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau, từ những cơn co giật nhẹ đến những cơn động kinh toàn thân nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh.

Tổng quan về bệnh động kinh

Bệnh động kinh là một rối loạn thần kinh mãn tính, được biểu hiện bằng sự phóng điện bất thường của tế bào thần kinh hoặc tình trạng tăng kích thích của tế bào thần kinh có tính đồng bộ. Biểu hiện đặc trưng của bệnh là các cơn co giật hoặc run bất thường, có thể ảnh hưởng não và làm thay đổi hành vi, cảm xúc hoặc khả năng nhận thức của người bệnh.

Động kinh không chỉ gây ảnh hưởng về thể chất mà còn để lại hậu quả lâu dài về tâm lý và xã hội. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong học tập, công việc và sinh hoạt hằng ngày. Đặc biệt, những bệnh nhân có cơn tái phát thường xuyên có nguy cơ gặp rối loạn cảm xúc, lo âu, trầm cảm, và suy giảm nhận thức.

Dấu hiệu nhận biết

Cơn động kinh là tình trạng bất thường xảy ra trong não, dẫn đến những thay đổi đột ngột về ý thức, cảm giác hoặc vận động. Mỗi người có thể trải qua cơn động kinh theo cách khác nhau – có người chỉ bị nhẹ và không ai nhận ra, có người lại bị co giật toàn thân và mất hoàn toàn ý thức.

Thông thường, cơn động kinh chỉ kéo dài trong một vài phút. Nhưng nếu kéo dài hơn 5 phút, người bệnh có thể rơi vào “trạng thái động kinh” – một tình trạng cấp cứu nghiêm trọng, cần được đưa đi cấp cứu và điều trị bằng thuốc ngay.

Động kinh được chia thành 2 nhóm chính:

• Động kinh toàn thể: ảnh hưởng đến toàn bộ não.
• Động kinh cục bộ: chỉ xảy ra ở một vùng nhỏ trong não.

Động kinh toàn thể

Đây là loại cơn động kinh lan rộng khắp não, thường gây mất ý thức và làm cơ thể co giật mạnh. Một số kiểu cơn toàn thể phổ biến gồm:

• Co giật toàn thân: Cơ thể, nhất là tay chân, trở nên cứng đờ đột ngột. Thường chỉ kéo dài vài giây.
• Cơn mất trương lực cơ: Cơ thể đột ngột mất sức, mềm nhũn ra, có thể khiến người bệnh ngã xuống mà không kịp phản xạ.
• Động kinh co giật: Các cơ lớn, đặc biệt là tay hoặc chân, giật từ từ theo nhịp, kèm theo mất ý thức.
• Động kinh rung giật cơ: Một số nhóm cơ co giật nhanh trong thời gian ngắn, người bệnh vẫn tỉnh táo.
• Cơn động kinh co cứng-co giật: Toàn bộ cơ thể vừa cứng lại vừa giật mạnh, kèm theo bất tỉnh. Đây là loại cơn hay gặp và dễ nhận biết nhất.
• Động kinh vắng ý thức (động kinh cơn nhỏ): Người bệnh bất ngờ “đơ người”, mất nhận thức vài giây, rồi trở lại bình thường.

Động kinh cục bộ

• Cơn động kinh cục bộ bắt đầu từ một vùng nhỏ của não và không lan ra toàn bộ. Biểu hiện sẽ khác nhau tùy theo vùng não bị ảnh hưởng:
• Giật nhẹ ở tay, chân hoặc mặt.
• Cảm giác bất thường, mất nhận thức, hoặc nghe, nhìn hoặc ngửi thấy mọi thứ khác lạ.
• Một số người cảm thấy lo lắng, buồn nôn, choáng váng hoặc có cảm giác “báo trước” cơn động kinh sắp xảy ra.
• Có thể thực hiện những hành động vô thức như mím môi, lặp lại động tác, đi lòng vòng hoặc bần thần không nói gì. Cũng có người vẫn tỉnh táo, nhưng không kiểm soát được hành vi của mình.

Đôi khi, cơn động kinh cục bộ có thể lan rộng ra khắp não, trở thành cơn động kinh toàn thể.

Bệnh động kinh có thể chữa khỏi được không, sống được bao lâu?

Hiện nay vẫn chưa có biện pháp chữa trị bệnh động kinh hoàn toàn, tuy nhiên có khoảng 70 – 75% người được chẩn đoán mắc bệnh động kinh có thể kiểm soát các cơn co giật hiệu quả nhờ thuốc chống động kinh hoặc phẫu thuật. Và khoảng 25 đến 30% người bệnh tiếp tục trải qua các cơn động kinh dù đã được điều trị tối ưu, tình trạng này được gọi là động kinh kháng trị.

Bệnh động kinh là một tình trạng mạn tính ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe tổng thể và tuổi thọ của người bệnh. So với những người không mắc bệnh, người bị động kinh có nguy cơ tử vong cao gấp 2 đến 3 lần. Mức độ nguy cơ này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại động kinh, các bệnh kèm theo và mức độ kiểm soát cơn bệnh.

Nhiều nghiên cứu đã cố gắng đánh giá chính xác mức độ giảm tuổi thọ do tỷ lệ tử vong tăng cao ở người mắc bệnh động kinh, nhưng rất ít công trình phân tích chi tiết nguyên nhân tử vong cụ thể. Một số nguyên nhân như tự tử, tai nạn và đột tử liên quan đến động kinh đã được ghi nhận, tuy nhiên chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong tổng số ca tử vong. Ngoài ra, các bệnh lý nền như khối u não hoặc bệnh mạch máu cũng góp phần làm tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt ở những người bệnh có rối loạn tâm thần kèm theo.

Một nghiên cứu quy mô lớn tại Đan Mạch từ năm 2000 đến 2015 đã theo dõi hơn 6.022.160 người, trong đó có 129.598 người mắc bệnh động kinh (52,6% là nam), với độ tuổi khởi phát bệnh trung bình là 36,5 tuổi. Kết quả cho thấy, tuổi thọ trung bình của người mắc bệnh động kinh giảm khoảng 11,84 năm ở nam giới và 10,91 năm ở nữ giới so với dân số nói chung. Mức giảm tuổi thọ này xuất hiện ở cả những người mắc động kinh có triệu chứng (giảm khoảng 14 năm) và động kinh vô căn (giảm khoảng 8–10 năm). Đặc biệt, nếu người bệnh đồng thời mắc các rối loạn tâm thần, tuổi thọ có thể giảm thêm từ 13–16 năm.

Việc triển khai các biện pháp y tế và tâm lý, cùng với chiến lược giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, là cần thiết để nâng cao tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh động kinh. Hy vọng bài viết trên sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về bệnh động kinh.

Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Anwar H và cộng sự (Ngày đăng: ngày 12 tháng 7 năm 2020). Epileptic seizures. Discoveries (Craiova). Pubmed . Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2025.
2. Tác giả Dreier JW và cộng sự (Ngày đăng: ngày 5 tháng 1 năm 2020). Cause-specific mortality and life years lost in people with epilepsy: a Danish cohort study. Pubmed . Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2025.
3. Chuyên gia NIH (Ngày cập nhật: ngày 4 tháng 5 năm 2023). Overview: Epilepsy. NIH. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2025.